Koło

Kolejnym wartym odwiedzenia miejscem jest lokowane w 1362r. Koło. Lokacji miasta na prawie magdeburskim dokonał Kazimierz Wielki. Miasto ulokowane na wyspie rzecznej nigdy nie posiadało murów miejskich jedynymi umocnieniami były dwie ramy miejskie Kaliska i Toruńska. Od XV-XVIII w. miasto było miejscem obrad Sejmików Generalnych prowincji wielkopolskiej.

Zamek

Pochodzenie nazwy wywodzi się od położenia w zakolu Warty, druga teoria wywodzi nazwę no prasłowiańskich miejsc zgromadzeń zwanych kołami. Natomiast legenda głosi że przejeżdżający tęndy władca otrzymał pomoc mieszkańców gdy w jego powozie odpadło koło. Na pamiątkę tego wydarzenia ów władca ulokował tutaj miasto.

W 1410 r. w mieście zebrało się rycerstwo wielkopolskie przed wyruszeniem na wojnę z krzyżakami. W 1622 r. miasto zostało spalone przez Lisowczyków. Drugi raz miasto poważnie ucierpiało w 1655 r. podczas potopu szwedzkiego.

Zamek

Najważniejszym zabytkiem Koła są ruiny zamku królewskiego wzniesionego przez Kazimierza Wielkiego przed lokacją miasta. Budowla wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta na kamiennych fundamentach nie była pierwszą w tym miejscu. Badania archeologiczne wykazały że wcześniej istniała tutaj wieża mieszkalna do której Kazimierz Wielki dobudował zamek. Zamku broniła wieża ulokowana w południowo-wschodnim narożniku. Czworoboczna wieża bramna ulokowana była we wschodnim odcinku murów. W XV w. zamek tętnił życiem, odwiedzany przez polskich władców przybywających na zjazdy szlachty wielkopolskiej. Niestety od połowy XVI w. zamek zaczął podupadać a dzieła zniszczenia dopełnił najazd Szwedów. Opuszczony zamek otrzymali w użytkowanie bernardyni, którzy początkowo urządzili w nim klasztor a następnie przeznaczyli na materiał do budowy nowego klasztoru. Wschodnia kurtyna murów została podmyta przez Wartę i zawaliła się. Do dziś pozostały fragmenty murów, najlepiej zachował się południowy odcinek oraz dolne partie wieży zamkowej.

Ratusz

Najbardziej reprezentacyjnym budynkiem miasta jest ratusz. W 1390r. wzniósł go pierwszy wójt Koła Henryk. Pierwotnie gotycką budowlę przebudowano w latach 1835-37 w stylu klasycznym. Obecnie ratusz jest jednopiętrową budowlą klasycystyczną z czterokolumnowym portykiem i gotycką wierzą odbudowaną po  katastrofie budowlanej z 1987r. Ratusz można zwiedzać w wybrane pierwsze niedziele miesiąca.

Rynek

Kolejnym zabytkiem Koła jest gotycki kościół farny pw. Podwyższenia krzyża świętego. Obecny budynek pochodzi z przełomu XIV i XV w. Jest to świątynia halowa trójnawowa. Konsekracja odbyła się w 1409r. pw. Podwyższenia Świętego Krzyża, św. Doroty i św. Katarzyny.

Kościół farny

W XVI w. dobudowano zakrystię oraz kaplicę Najświętszej Marii Panny pod którą znajdowały się grobowce rodzinne, jako pierwszy został tam pochowany fundator kaplicy Jarosław Pomian-Sokołowski.W 1849r. drewnianą dzwonnicę zastąpiono nową murowaną. W latach 1863-95 przeprowadzono duży remont świątyni, dobudowano wówczas kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej oraz zastąpiono barokowe wyposażenie kościoła nowym neogotyckim. W XIX w. ponownie poświęcono świątynie pw. Podwyższenia Krzyża świętego. W czasie II Wojny Światowej Niemcy urządzili w kościele magazyn odzieży zabranej Żydom.

Kościół Nawiedzenia NMP

Kolejną zabytkową świątynią w Kole jest  kościół i klasztor bernardynów. Klasztor i kościół powstały z fundacji Anny Sochaczewskiej już w połowie XV w. Z powodu niszczycielskich działań wody dokonano w XVIII w. gruntownej przebudowy kompleksu w stylu barokowym. Kościół został konsekrowany w 1788 r. nadal pod wezwaniem nawiedzenia Najświętrzej Marii Panny. Wyposażenie kościoła jest niemal w całości rokokowe pochodzi z końca XVIII w. Najstarszym zachowanym grobowcem, jeszcze z poprzedniej świątyni jest późnorenesansowe kamienne epitafium Bartłomieja Wilczyńskiego zmarłego w 1591r. Na uwagę zasługuje również późnorenesansowy nagrobek Stanisława Ruszkowskiego chorążego kaliskiego i  ostatniego rządcy kolskiego zamku.

Kościół Ewangelicki

Wśród innych zabytków Koła warto wspomnieć neorenesansowy kościół ewangelicki z końca XIX w.wybudowany z inicjatywy księdza Ludwika Teichmanna. Podczas spaceru warto też zwrócić uwagę na usytuowany nad głównym korytem Warty, dwukondygnacyjny drewniany spichlerz o konstrukcji sumikowo-Łątkowej pochodzący z przełomu XVIII i XIX w.
Będąc w Kole warto zajrzeć na tutejszy dworzec wybudowany w okresie międzywojennym.
Miłośników historii II Wojny Światowej zapraszam na przechadzkę szlakiem polskich i poniemieckich umocnień polowych z okresu wojny.

Spichlerz

   

Ratusz

Pomnik Powstańców 1863 r.